Nükleer silahların sınırlandırılması için yapılan SALT (Strategic Arms Limitation Talks) anlaşmaları, ABD ve Sovyetler Birliği arasındaki soğuk savaş döneminde gerçekleşti. Bu anlaşmalar, taraflar arasındaki nükleer silahların sayısının ve üretim kapasitelerinin sınırlandırılması için yapıldı.
SALT I, 1969-1972 yılları arasında yapılan bir dizi müzakerenin ardından, 26 Mayıs 1972’de ABD ve Sovyetler Birliği liderleri arasında imzalandı. Bu anlaşma, tarafların kıtalararası balistik füze (ICBM) sayısını sınırlayan bir dizi kısıtlamalar içeriyordu.
SALT II, 1972’den 1979’a kadar gerçekleşen müzakereler sonrasında, 18 Haziran 1979’da ABD ve Sovyetler Birliği liderleri tarafından imzalandı. Bu anlaşma, kıtalararası füze sayısının yanı sıra, her iki tarafın stratejik füze başlıklarının sayısını ve diğer stratejik nükleer silahlarının üretimini sınırlayan kısıtlamalar içeriyordu.
Bu anlaşmalar, dünya çapında nükleer silahların sayısının ve üretim kapasitelerinin sınırlanması için önemli bir adım olarak kabul edildi. Ancak, sonraki yıllarda, taraflar arasındaki ilişkilerin bozulması nedeniyle anlaşmaların uygulanması zorlaştı ve bazı hükümler ihlal edildi. Bu nedenle, daha sonraki yıllarda yapılan anlaşmaların çoğu, daha önce yapılan anlaşmaların hükümlerini güncelleyen veya genişleten anlaşmalar olarak kabul edildi.
Nükleer Silahsızlanma İçin Mücadele Eden Fizikçilerden Bazıları
Nükleer silahların sınırlandırılmasına katkısı olan fizikçiler arasında birçok önemli isim bulunmaktadır. İşte bu fizikçilerden bazıları ve katkıları:
Robert Oppenheimer: Manhattan Projesi’nin lideri olarak, ABD’nin atom bombasının geliştirilmesine önemli katkılarda bulundu. Ancak daha sonra, nükleer silahların kullanımına karşı çıktı ve nükleer silahların sınırlandırılması için çalıştı.
Andrei Sakharov: Sovyetler Birliği’nin nükleer programına katılan Sakharov, hidrojen bombasının geliştirilmesine önemli katkılarda bulundu. Ancak daha sonra nükleer silahların kullanımına karşı çıktı ve nükleer silahların sınırlandırılması için çalıştı.
Hans Bethe: Manhattan Projesi’nde çalışan Bethe, ABD’nin atom bombasının geliştirilmesinde önemli bir rol oynadı. Ancak daha sonra, nükleer silahların kontrolü ve sınırlandırılması için çalıştı.
Freeman Dyson: Fizikçi Freeman Dyson, nükleer silahların kullanımı konusunda endişelerini dile getirdi ve nükleer silahların sınırlandırılması ve kontrolü için çalıştı.
Eugene Wigner: Wigner, nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla kullanımı için çalışırken, nükleer silahların kontrolü ve sınırlandırılması için de çaba harcadı.
Bu fizikçilerin katkıları, nükleer silahların sınırlandırılması ve kontrolü için çalışarak, kamuoyu oluşturarak, politika yapıcılarla etkileşime girerek ve nükleer silahsızlanma anlaşmalarını teşvik ederek gerçekleştirildi.
